DOĞRU ŞEHİR PLANLAMASI NASIL YAPILMALI ? AHMET YILDIRIM ANLATIYOR…

Merhaba, kendiniz tanıtabilir misiniz?
Yıldız Teknik Üniversitesinde Şehir ve Bölge Planlama lisans bölümünü, İstanbul Teknik Üniversitesinde Şehir Planlama yüksek lisans bölümünü tamamladım ve Şehir Planlama bölümünde doktora çalışmalarıma devam ediyorum.
Meslek hayatımda, çeşitli kamu kuruluşlarında şehir plancısı ve yönetici olarak, yerli ve yabancı firmalarda şehir planlama, kentsel dönüşüm, gayrimenkul, kent içi ulaşım, coğrafi bilgi sistemleri gibi birçok farklı konuda çalıştım. Şu anda doktora programı kapsamında mikro hareketlilik konusunda çalışmakta ve firmalara şehircilik konularında danışmanlık hizmeti vermekteyim.
Şehircilik anlamında 2023 yılını nasıl değerlendirirsiniz?
2023 yılının başında yüksek kira bedelleri ve konut fiyatlarındaki artış sebebiyle “barınma hakkı” ile doğrudan yerleşim yerlerini etkileyen yangın ve sel felaketleri sebebiyle “kentlerin afetlerden korunması” konularının iki ana gündem olarak hayatımızda yer ettiğini gördük. Fakat 6 Şubat’ta yaşanan deprem faciası ile uzun yıllar sonra tekrar kentsel dönüşüm konusu ciddi bir şekilde gündeme geldi. Ayrıca bu süreçte konut stokunda yaşanan kayıplar ile çevre il ve büyükşehirlere yapılan göçler sebebiyle barınma sorunu derinleşti. Dolayısıyla konut sorununun çözümü ve kentsel dönüşüm başlıkları yıl boyu tartışılan konular olarak öne çıkmıştır. Bunların dışında sürdürülebilirlik, akıllı şehirler, dijitalleşme ve hareketlilik konuları da kentlerimizin diğer gündem maddeleridir.

Konut sektörünün 2023 yılından biraz daha bahsedebilir misiniz?
Son yıllarda inşaat maliyetlerindeki artış, enflasyon ve arz talep dengesinin bozulmasıyla konut satış fiyatları ile kiralardaki artışlar ve çözüm yollarının sıkça konuşulduğu bir yıl oldu. İlk Evim projesi gibi projelerle konut sorununun azalması için TOKİ tarafından ülke genelinde başlatılan çalışmaların deprem sonrası özellikle bu afetten etkilenen bölgelere kaydığı görülüyor.
Bu süreçte konutların yatırım aracı olmasının önüne geçilmesi gibi birçok konu tartışıldı. Kira artış sınırlaması devam etti. Kredi faizlerinin yükselmesi ve krediye erişimin zorlaşması konut satış rakamlarının bir önceki yılın altında kalmasına neden oldu. Özellikle yılın son döneminde kira fiyatları artış hızının da biraz daha düştüğünü gözlemlemek mümkün. Uzun vadeli çözümlerin sağlanması için inşaat sektöründe maliyetlerin azaltılarak arzın arttırılması ve büyükşehirlerde konut talebini azaltmak için ulusal göç stratejileri geliştirilmesi gerekiyor.
Kentsel Dönüşüm çalışmaları açısından nasıl bir yıl oldu?
Kentsel dönüşüm kamunun tek başına altından kalkabileceği bir konu değil, o yüzden özellikle 2023 yılında maliklerin kendi arasında uzlaşarak gerçekleştirecekleri “yerinde dönüşüm” kavramı ön plana çıktı. Fakat kentsel dönüşümde finansman hala büyük bir sıkıntı. Bakanlık “Yarısı Bizden” kampanyasıyla kendi arasında uzlaşabilen vatandaşa ulaşmayı ve desteklemeyi hedefliyor. Aynı şekilde İstanbul Büyükşehir Belediyesi de “İstanbul Yenileniyor” projesiyle yasal çoğunluğu sağlamış maliklerin yapım sürecine talip olurken aldığı meclis kararıyla bu projeleri finansal olarak desteklemeye çalışıyor. Bu yıl yapılan kentsel dönüşüm kanunundaki değişikliklerin de bu stratejinin bir parçası olduğu düşünülebilir.
6 Şubat depreminden etkilenen illerde yeniden imar ve ihya süreci Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlık koordinasyonunda Yerel Yönetimler, TOKİ, Emlak Konut ve STK’lar iş birliğiyle devam ediyor. Diğer taraftan büyük ölçüde yıkılan kent merkezlerinin, kentlerin planları yeniden düşünülerek ve katılımcı şekilde yenilenmesi gerektiğinin altını çizmemiz gerekiyor. Ancak bu şekilde daha sağlıklı ve dirençli kentler elde edilebilir ve kentlerini terk etmek zorunda kalanlar geri dönebilir. Ayrıca son dönemde KENTSEV (Kentsel Dönüşüm Ve Şehircilik Vakfı) gibi kentsel dönüşüm konusunda elini taşın altına koymaya hevesli sivil toplum kuruluşlarının devlet kurumları tarafından daha fazla önemsenmeye başlandığını görüyoruz.
2024 yılından beklentileriniz ve temennileriniz nelerdir?
2024 yılının şehirlerimiz için önceki yıllardan daha iyi geçmesini, daha sürdürülebilir ve dirençli kentler oluşturma yolunda önemli adımların atılmasını ve kapsamlı üst ölçek politikaların geliştirilmesini temenni ediyorum. Krediye erişim konusundaki kısıtlar yeniden düzenlenmeden ve faizlerde düşüş olmadan konut satışlarının güçlü bir şekilde artmasını beklememek lazım. Bu bağlamda ilk konutunu edinecekler için bazı kampanyalar yapılmasını, enflasyonun düşmesiyle üretim maliyetlerinin daha istikrarlı olmasını ve bunların piyasaya olumlu yansımasını bekleyebiliriz. Aynı şekilde kentsel dönüşümde maliklerin kendi aralarında uzlaşması sonrası finansal desteklerden yararlanması ve piyasanın istikrara kavuşması sonrası kentsel dönüşüm uygulamalarının hızlanmasını bekleyebiliriz. Herkese güzel bir 2024 yılı dilerim.