Türkiye’nin hava kalitesi raporu yayımlandı ve sonuçlar endişe verici boyutlara ulaştı. Çevre ölçüm istasyonlarından elde edilen verilere göre, ülkemizde havası en kirli üç şehir belli oldu. Uzmanlar, bu şehirlerde yaşayan vatandaşların ciddi sağlık riskleriyle karşı karşıya olduğunu vurguladı.
Hava kirliliği, özellikle sanayileşmiş bölgelerde ve nüfusun yoğun olduğu şehirlerde tehlikeli seviyelere ulaştı. Yapılan son ölçümlerde, partikül madde (PM10) oranlarının Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği sınır değerlerin çok üzerinde olduğu tespit edildi. Bu durum, akciğer rahatsızlıkları, kalp-damar hastalıkları ve kronik solunum problemlerinde artışa neden oluyor.
Listenin ilk üç sırasında yer alan şehirlerin ortak özelliği, yoğun trafik, sanayi tesisleri ve ısınma kaynaklı emisyonların bir araya gelmesi. Özellikle kış aylarında katı yakıt kullanımı, rüzgâr sirkülasyonunun zayıf olmasıyla birleşince hava kirliliği tehlikeli seviyelere çıkıyor.
Uzmanlar, bu durumun uzun vadede halk sağlığını tehdit ettiğini belirterek, “Hava kirliliği artık sessiz bir katil haline geldi. Her yıl binlerce insan bu nedenle yaşamını yitiriyor” uyarısında bulunuyor. Ayrıca, kalabalık şehirlerde çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olan kişilerin daha fazla risk altında olduğu belirtiliyor.
Türkiye genelinde 300’ü aşkın noktada yapılan ölçümlerde, hava kirliliğinin sadece sanayi şehirlerinde değil, kırsal alanlarda da etkisini artırdığı görüldü. Tarım alanlarında kullanılan kimyasallar ve yakıt kalitesinin düşüklüğü, kirliliği destekleyen diğer unsurlar arasında yer aldı.
Çevre uzmanları ve sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimlerin acilen yeşil alanları artırması, toplu taşımayı güçlendirmesi ve sanayi emisyonlarını denetim altına alması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, evlerde doğalgaz kullanımının yaygınlaştırılması ve filtreleme sistemlerinin zorunlu hale getirilmesi öneriliyor.
Vatandaşlara ise bireysel önlem olarak maskesiz dışarı çıkmama, hava kalitesi uygulamalarını takip etme ve yoğun kirlilik dönemlerinde açık alan aktivitelerini sınırlama çağrısı yapıldı.
Türkiye’nin hava kirliliği sorunu, yalnızca çevresel değil, ekonomik ve sosyal bir krize dönüşüyor. Artan sağlık harcamaları, azalan iş gücü verimliliği ve yaşam kalitesindeki düşüş, hava kirliliğinin dolaylı etkileri arasında yer alıyor.
Yetkililer, önümüzdeki dönemde şehir bazlı hava kalitesi projelerinin devreye alınacağını ve temiz enerji dönüşümünün hızlandırılacağını duyurdu. Ancak çevre örgütlerine göre kalıcı çözüm için uzun vadeli planlama, siyasi irade ve toplumsal farkındalık gerekiyor.
