Dişleriniz için zarar teşkil eden yiyecekler tüketmek plak ve diş çürümesine neden olabilir. Bu yazımda siz değerli okurlarıma, dişlerinizi olabildiğince sağlıklı tutmak için hangi yiyeceklerden uzak durmanız veya en azından sınırlamanız gerektiğini bir uzman olarak derledim.
Sağlıklı gıdalar da dişleri çürütebilir!
Şüphesiz ki besin değeri yüksek gıdalar vücudumuz için iyi, metabolizmamız için uyarıcı ve zihnimiz için canlandırıcıdır. Şaşırtıcı bir şekilde, vücut için iyi olabilen, ancak dişlerimiz için kötü olabilen besleyici gıdalar da vardır. Araştırmalar, bazı gıdaların diş çürümesi riskimizi artıran maddeler içerdiğini gösteriyor. Bu gıdalarda aşırıya kaçmak, diş sağlığı için istenmeyen olumsuz bir yan etkiye veya dönülmesi güç bir diş hastalığına yol açabilir. Sağlıklı beslenmeyi harika görünen bir gülümsemeyle dengelemeye istekliyseniz, dikkatli olmak isteyebileceğiniz yiyecekleri sizler için listeliyoruz.
Dişleriniz için zararlı yiyecekler
Çoğu insan, egzersiz ve diyetin kendilerini sağlıklı tutmada önemli bir rol oynadığının farkındadır. Ancak, sağlıklı bir vücut için sağlıklı bir ağzın ne kadar önemli olduğunun farkında mıyız acaba? Kötü ağız sağlığı kişinin zihinsel, fiziksel ve sosyal sağlığını etkileyerek yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Eksik dişler, ağız enfeksiyonları ve dış ağrıları, yemek yeme şeklini, konuşma tarzını ve hatta sosyalleşme biçiminizi nasıl yapacağınızı etkileyebilir. İşte sağlığınızı etkileyebilecek ağız sorunlarına neden olabilecek bazı sağlıklı gıdalar:
1. Çay
Biz Türk halkı olarak çaya olan düşkünlüğümüz başka herhangi bir şeyle kıyaslanamaz. Çay, bizim için adeta bir kültür niteliğindedir. Buna karşın merak edebilirsiniz, çay gibi yumuşak bir şey dişlerinize nasıl zarar verebilir? 2014 yılında yapılan bir araştırmaya göre, çay içmek dişlerin rengini kahve, kırmızı şarap ve hatta koladan daha fazla bozabilir. Yüksek miktarda çaya maruz kalan dişlerde daha fazla yüzey kaybı ve diş minesinde aşınma görülmüştür.
2. Narenciye
Narenciye, dengeli bir diyetin önemli bir bileşeni olabilir. Ancak, çok fazla tüketildiğinde, meyvedeki sitrik asit diş minesini aşındırarak dişlerinizi çürüklere karşı savunmasız bırakabilir. Özellikle limon, greyfurt ve portakal gibi meyveler vücut için yararlı antioksidanlarla dolu olmalarına karşın bu meyveler aşırı asidiktir. Bu sebepten dolayı bu meyvelerin tüketiminde aşırıya kaçmak dişlerinizi zayıflama ve çürüme riskine sokabilir. Diğer yandan yaz aylarının vazgeçilmezi olan meyveler sularını tüketirken, bazı asitlerin dişlerinizi atlaması için pipet kullanmak yararlı olacaktır.
3. Kahve
Kafein dişlerin renklenmesine yol açan önemli maddelerden biridir. Antioksidan ve vitamin değerleri açısından yüksek olmasına rağmen, kahvenin kendisi oldukça asidiktir. Hatta Şeker ekleyerek kahve içenler daha fazla lekelenme riskiyle karşı karşıya kalabilirler. Kahveyi rutininizden çıkarmak zor olsa da, iyi bir ağız hijyeni rutinine bağlı kalarak ve sabah fincanınızla birlikte su içerek etkileri en aza indirebilirsiniz.
4. Spor içecekleri
İyi bir ter attıktan sonra buz gibi bir spor içeceğinin yerini hiçbir şey tutamaz. Ancak bu gibi içecekleri spor dışında da tüketmeye devam ederseniz, bu elektrolit dolu içecekleri tüketmek size fayda sağlamayacaktır. Bunlar sadece asidik değildir, aynı zamanda içerdiği kalın sıvı dişlerinize uzun süre yapışabilir ve diş erozyonuna yol açabilirler. Bu yüzden, Antrenmandan sonra vücudunuza yakıt ikmali yapmanız gerekiyorsa, spor içeceği alımınızı klasik bir bardak soğuk su ile dengelemek en iyi yoldur.
5. Şeker
İster esmer şeker, ister rafine beyaz şeker veya bal olsun, yine de şeker şekerdir. Tipik olarak önemli olan yediğiniz miktar değil, ne sıklıkta yediğinizdir. Şeker, ağzınızı, tükettikten sonra birkaç saat devam eden asidik bir ortama dönüştürür. Birkaç saatte bir şeker içerseniz veya yerseniz, dişlerinizi sürekli olarak asitle yıkarsınız, bu da diş minenizi doğrudan çözebilir.
Çok şekerli yiyecekler tüketiyorsanız, öğünler sırasında ağzınızda daha fazla tükürük ürettiğiniz için bunları atıştırmalık yerine öğünlerinizle birlikte tüketmelisiniz ve bu da asit üretimini nötralize etmeye yardımcı olur. Yemekten sonra da dişlerinizi fırçalamadan önce yaklaşık 20 dakika bekleyin. Bu, tükürüğünüze asidin çözüldüğü minenizi yeniden mineralize etme şansı verecektir. O yüzden hastalarımıza hep diyoruz ki; tatlı ihtiyacınızı varsa, ağzınızda hızla eriyen tatlılar yiyin. Tabii aşırıya kaçmamak kaydıyla.
6. Kuru meyveler
Kuru kayısı, kuru üzüm ve ananas gibi kuru meyvelerin lezzetli olduğu su götürmez bir gerçektir, ancak bunları düzenli olarak tüketmek diş çürümesine neden olabilir. Kuru meyve, yüksek oranda şeker içerir ve sakızımsı dokusu dişlerinize yapışmasına neden olabilir. Ayrıca bunlar kendi başlarına tüketildiğinde tükürük üretimi için fazla bir katkı sağlamazlar. Bunları öğünlere dahil etmek daha iyidir çünkü tam bir öğün yemek atıştırmadan çok tükürük üretimini artırır.
7. Alkolsüz içecekler
Alkolsüz içecekler (meyve suları vs.), şekersiz olsun ya da olmasın, asit içerir. Dişlere zarar verebilirler ve artan boşluklara ve diş erozyonuna yol açabilirler. Dişlerinizi daha sağlıklı tutmak için alkolsüz içeceklerden kaçınmanız veya sınırlamanız gerekir. Bunun yerine şekersiz çay veya su içmek her halükarda daha sağlıklıdır. Alkolsüz içecekler içmeniz gerekiyorsa, dişlerinizi hemen fırçalamaktan kaçının çünkü asit dişlerinizin yapısını yumuşatarak onları aşınmaya karşı daha savunmasız hale getirir.
Tabii bu listeye eklenebilecek bir sürü yiyecek ve içecek mevcut (örneğin; Turşu, domates, elma sirkesi vs.), küçük bir araştırma ile bunların listesine ulaşabilir ve diş sağlığınızı korumak için aşırı tüketiminden kaçınmanız gereken gıdaları belirleyebilir ve daha sağlıklı bir ağza ve dolayısıyla dişlere sahip olabilirsiniz.
Denge, sağlığın anahtarıdır!
Denge, dişlerinize zarar verebilecek yiyecekleri yerken anahtar kelimedir. En sevdiğiniz atıştırmalıklardan vazgeçmek yerine, yediğiniz miktarı kontrol altına alın. Kafein tüketiminizi düzenleyin, daha fazla su için, şekerli yiyecekleri öğünlerinize dahil ederek yiyin, dişlerinizi fırçalayın ve diş ipi kullanmayı unutmayın.
Diş Hekimi Şahin Durmuş