Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) ekibi tarafından hazırlanan rapor için 12 ilde toplam 15 bin 617 Suriyeli, 4 bin 169 Türk vatandaşı ve 1.537 işverenden oluşan 3 farklı kitleye yönelik anket yapıldı. Anket sonuçlarına göre Suriyelilerin yüzde 93’ü bir meslek sahibi olmasına karşın sadece yüzde 55.8’i bir işte çalışıyor ve bu kişilerin neredeyse tamamı kayıt dışı olarak istihdam ediliyor.
KALMAYA SICAKLAR
Raporda yer alan verilere göre, çalışma hayatında ve sosyal hayatta bir sorun yaşamadığını ifade eden Suriyelilerin çoğu Türkçe konuşabildiğini belirtmiş kişiler. Suriyelilerin eğitim düzeyi arttıkça, kötü çalışma şartlarına maruz kalma olasılıkları azalıyor. Bu bulgular, Suriyelilerin ekonomik ve sosyal hayata uyum sağlaması bakımından dil kursları ve meslek edindirme kurslarının öneminin altını çiziyor olsa da, çalışma kapsamında ankete katılan Suriyelilerin yalnızca yüzde 15’i, Türkiye’ye geldiğinden beri herhangi bir kursa katıldığını belirtiyor. Buna karşılık en az bir meslek edindirme kursuna katıldığını belirten 10 Suriyeli’den yalnızca 6’sı katıldıkları kurslar sayesinde öğrendikleri mesleği icra edebilecek yetkinliği kazandığını belirtiyor. Raporda, “Bu veriler, Türkiye’de karşılaştıkları zorluklara rağmen Suriyelilerin yüzde 79’unun Türkiye’de kalmaya sıcak baktığını belirtmesi ile birlikte değerlendirildiğinde, ilgili kursların iyileştirilmesi ve istihdam piyasası ile bağlantılarının güçlendirilmesi daha da önemli bir konu haline gelmektedir” tespiti yer aldı.
İŞVERENLERİN YÜZDE 13’Ü
Raporda işverenlerle ilgili anketten çıkan sonuçlar da şöyle değerlendirildi: “Proje kapsamında uygulanan ankete katılan Türk işverenler arasında çok küçük bir kesimin, yüzde 13.3’ünün, halihazırda veya geçmişte Suriyeli istihdam etme deneyimi olduğu görülüyor. Firmaların yüzde 70’inden fazlasının istihdam ettikleri çalışanlarını tanıdık vasıtasıyla bulduğu göz önünde bulundurulduğunda, Suriyelilerin bu firmalarda istihdam edilme potansiyelinin hayli düşük olduğu düşünülüyor. Ayrıca, açık pozisyonu olduğunu belirten işverenlerin yarısının, işyerine uyumda karşılaşılabilecekleri zorluklar ve kültürel farklılıklar gibi nedenlerden dolayı bu açık pozisyonları için Suriyeli istihdam etmeyi düşünmediklerini belirtmiş olması, mültecilerin işgücü piyasasına entegrasyonundaki bariyerlere yönelik önemli ipuçları barındırıyor.”
‘İŞ İMKÂNI ARTABİLİR’
TÜRK vatandaşlarına Suriyelilerin istihdam piyasası üzerindeki etkileri sorulduğunda, yarısından fazlası, bir başka deyişle yüzde 55.3’ü, Suriyelilerin işlerini kaybetmelerine neden olduklarını ve iş bulmayı zorlaştırdıklarını belirtti. Buna paralel olarak her 3 Türk vatandaşından 2’si Suriyelilerin ülkelerine dönmeleri halinde kendileri için iş bulma imkânlarının artacağı görüşünü dile getirdi.