Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, Sıfır Atık Projesi çalışmaları, 2872 sayılı Çevre Kanunu’nda yapılan revizyonlar, 7261 sayılı Kanun ile Türkiye Çevre Ajansının kurulması ile çevre mevzuatı uygulamalarındaki gelişmelere uyum sağlanması için hazırlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” Resmi Gazete’de yayımlandı.
Sürdürülebilir şekilde çevrenin korunması ve geliştirilmesi amacıyla düzenlenen yönetmelikle, ambalaj atıklarının oluşumunun önlenmesi, önlenemeyen ambalaj atıklarının yeniden kullanımı, geri dönüşüm ve geri kazanım yöntemleri ile bertaraf edilecek miktarının azaltılması, ambalaj ve ambalaj atıklarının depozito yönetim sistemi ve sıfır atık yönetim sistemi dahil belirli bir yönetim sistemi içinde yönetilmesi, depozito yönetim sisteminin uygulanması, Türkiye Çevre Ajansının ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetimindeki görev ve yetkileri doğrultusunda göstereceği faaliyetlere yönelik, strateji ve politikalar ile idari, mali ve teknik usul ve esaslar belirlendi.
Yönetmelik uyarınca ambalaj atıklarının Sıfır Atık Yönetmeliği hükümleri esas alınarak sıfır atık yönetim sistemi dahilinde toplanması, ambalaj atıklarının öncelikle maddesel geri dönüşümünün sağlanması esas olacak, maddesel geri dönüşümünün ekonomik ve/veya teknik nedenlerle mümkün olmaması durumunda enerji kaynağı olarak kullanımı son tercih olmak üzere diğer geri kazanım işlemleri uygulanacak.
“Sorumluluk paylaşımı yapılacak”
Ambalajların üretimi ve kullanımında öncelikle yeniden kullanıma uygun, geri dönüştürülebilir ambalajların tercih edilmesi, ambalaj atıklarının yeniden kullanıma veya geri kazanım sürecine dahil edilmesi ve geri kazanılmış malzemelerin kullanımlarının sağlanarak ülke ekonomisine kazandırılması esas olacak.
Ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetimine yönelik ulusal ölçekli strateji ve politikaların belirlenmesinde ve uygulanmasında genişletilmiş üretici sorumluluğu ilkesi ve “kirleten öder” ilkesi uygulamalarına uyum esasıyla, ambalaj atıklarının kullanılan malzemeye ve oluştuğu kaynağa bakılmaksızın sıfır atık ilkelerine uyumlu olarak yönetilmesi sağlanacak.
“Genişletilmiş üretici sorumluluğu” kapsamında ambalaj üreticileri, piyasaya sürenler ve tedarikçiler ile satış noktaları ve ilgili diğer paydaşlar için sorumluluk paylaşımı yapılacak.
Plastik poşetlerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla plastik poşet kullanımının azaltılmasına yönelik ücretlendirme uygulaması ile yıllık kişi başına kullanılan adedin 31 Aralık 2025’e kadar 40 adedi aşmayacak şekilde azaltılmasını sağlayacak önlemler alınacak ve düzenlemelerde bulunulacak.
Türkiye Çevre Ajansı, depozito sistem yöneticisi olacak
Depozito yönetim sisteminin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, Türkiye Çevre Ajansı tarafından belirlenecek.
Bu kapsamda Bakanlık tarafından belirlenen politika ve stratejiler doğrultusunda Ajans, “depozito sistem yöneticisi” olarak, depozito yönetim sisteminin kurulması ve işletilmesine, sistemde yer alan tüm paydaşların ve bunların yükümlülüklerinin belirlenmesine, izin, onay ve yetki verme işlemlerine, sistemin takip ve kontrolünün sağlanmasına ilişkin idari, mali ve teknik hususları düzenlemekle ve yönetilmesini sağlamakla görevli ve yetkili olacak.
Zorunlu depozito yönetim sistemi uygulamalarına 1 Ocak 2022’den itibaren cam, pet ve alüminyum içecek ambalajları öncelikli olmak üzere başlanılması esası da düzenlendi.
Bu kapsamda depozito yönetim sistemine yönelik değerlendirme ve düzenlemeler de Türkiye Çevre Ajansı tarafından yapılacak.
Yönetmeliğe eklenen geçici madde ile belediyelerin mevcut ambalaj atıkları yönetim planı uygulamaları, Sıfır Atık Yönetmeliği’nde öngörülen geçiş takvimi doğrultusunda sıfır atık yönetim sistemi uygulamalarına geçişlerine kadar sürdürülmeye devam edecek.
Mevcut ambalaj atığı toplama-ayırma ve geri kazanım tesisleri, Bakanlıkça bu yönde yeniden düzenleme yapılıncaya kadar faaliyetlerine devam edebilecek.
Piyasaya süren işletmelerin ve mevcut yetkilendirilmiş kuruluşların yürürlükten kaldırılan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nden kalan geri dönüşüm ve/veya geri kazanım hedeflerine yönelik yükümlülükleri, Bakanlıkça ayrıca belirlenecek usul ve esaslar doğrultusunda gerçekleştirilecek.