Türkiye ekonomisinin özellikle konut piyasasında en çok konuşulan başlığı olan kira artışı, açıklanan enflasyon verileri ile birlikte bu ay için de belirginleşti. Mahallede ev-sahibi ve kiracı arasındaki dengeyi doğrudan etkileyen bu gelişme, ekonomik sıkıntı yaşayan kesimler için de kritik bir eşik oluşturuyor.
Resmî verilere göre, 12 aylık tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ortalaması esas alınarak yapılan hesaplama sonucunda Kasım ayında yapılacak kira artış oranı %62,02 olarak belirlendi. Bu oran, hâlihazırda kira sözleşmesi yenilenecek konut ve iş yeri kiracıları için uygulanabilecek en üst sınır anlamına geliyor.
Bu doğrultuda örnek bir hesaplama şu şekilde: Mevcut kira bedeli 15.000 TL olan bir ev için %62,02 oranında artış yapılması halinde kira 9.303 TL yükselerek yaklaşık 24.303 TL’ye çıkacak. Bu artış, geçen aylara göre düşüş eğiliminde olsa da hâlâ yüksek bulunuyor ve birçok kiracı için ciddi bir yük teşkil ediyor.
Zam oranının belirlenmesinde hayati rol oynayan kritere göre, Temmuz ayından itibaren uygulanan sabit %25 zam sınırı kaldırılmış ve kira artışları tamamen TÜFE’ye göre hesaplanır hale gelmişti. Kiracılar bu süreçte, bayram ya da yıl sonu gibi dönemleri değil, sözleşme yenileme tarihlerini dikkatle izlemek zorunda. Çünkü sözleşme yenilendiği anda uygulanabilecek zam oranı otomatik olarak bu düzeyde belirlenmiş oluyor.
Ev sahibi ve kiracı kesimi arasında gözlenen en büyük endişe; temel ihtiyaç kalemlerindeki artış hızının kiralara yansımaya devam etmesi. Gıda, enerji ve ulaşımda yaşanan fiyat yükselişi portföylerde etkisini gösterirken, kiracının bütçesi üzerinde baskı artıyor. Uzmanlar, mevcut kira bedellerinin alım gücüne göre yeniden değerlendirilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
Ev sahipleri açısından bakıldığında ise bu zam oranı bir nebze olsun enflasyona karşı korunma aracı gibi görünse de uzun vadede kiracı-ev sahibi ilişkisini zorlayabilecek bir unsura dönüştüğüne dikkat çekiliyor. Bu bağlamda, yasal üst sınırın yanı sıra “adil artış oranı” arayışı ve alternatif kira sözleşme modelleri de gündeme geliyor.
Ayrıca, iş yeri kiralamalarında da bu oranların benzer şekilde uygulanması bekleniyor. Ticari alanlarda sözleşmesi yenilenecek işletmeler, bu oranın etkisini doğrudan hissedecek. Bu durum, küçük esnaf ve kiracı işletmeler için ek bir mali baskı faktörü olarak değerlendiriliyor.
Kiracılar için önemli bir başka nokta ise itiraz hakkı. Kanun çerçevesinde artış oranının TÜFE’nin 12 aylık ortalamasını aşmaması gerekiyor. Uzmanlar, kira artışı önerisinde bulunan ev sahiplerinin hazırlıklarını bu sınır dikkate alarak yapmaları gerektiğini belirtiyor. Aksi halde hukuki süreçlere açık bir kapı ortaya çıkıyor.
Özetle, Kasım ayı için kira zammının %62,02 olarak belirlenmesi, sektör açısından hem fiyatlama stratejilerini hem de kiracı-ev sahibi ilişkilerindeki dinamikleri yeniden şekillendirecek önemli bir veriyi ortaya koydu. Bu gelişme, yılın son çeyreğine girerken konut piyasasında dengelerin yeniden kurulacağına işaret ediyor.
