Tatalu olarak tanınan İranlı rapçi Emir Hüseyin Maksudlu‘nun “Hazreti Muhammed’e hakaret” suçlamasıyla aldığı idam cezası, İran Yüksek Mahkemesi tarafından onaylandı. Maksudlu, 2023 yılında pasaport süresi dolduğu gerekçesiyle Türkiye tarafından Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) rağmen İran’a iade edilmişti.
İran’ın İlk “Underground” Sanatçılarından Biriydi
38 yaşındaki Maksudlu, İran’ın ilk “underground” hip-hop sanatçılarından biri olarak biliniyordu. Farsça R&B tarzının öncülerinden olan Tatalu, 2021 yılında Universal Music Group ile sözleşme imzalayan ilk İranlı sanatçı unvanını da taşımaktaydı. Sanatçı, ahlak polisine karşı eleştirileri, vegan yaşam tarzı ve meditasyona olan ilgisiyle tanınıyordu.
İran rejimi, başlangıçta Tatalu’nun popülerliğinden faydalanmaya çalışsa da, 2016 yılından itibaren sanatçı üzerindeki baskılar arttı. 2018’de Türkiye’ye yerleşen Tatalu, burada kadın hakları ve zorunlu başörtüsü gibi konularda rejimi eleştirmeye devam etti. 2022’deki Jîna Mahsa Amini protestoları sırasında yaptığı açıklamalarla rejimle bağlarını tamamen kopardı.
Türkiye’den İade Süreci ve Uluslararası Tepkiler
Tatalu, pasaportunun süresinin dolmasıyla Türkiye’de yasal ikamet hakkını kaybedince İstanbul Havalimanı’nda gözaltına alındı. İran konsolosluğunun “ahlak dışı davranış” ve “uyuşturucu teşviki” gerekçeleriyle başlattığı başvurular üzerine, Interpol talebiyle iade süreci başlatıldı.
İran’a iade edildikten sonra Tatalu, önce 5 yıl hapis cezasına çarptırıldı ancak bu ceza bozuldu. Yeniden yapılan yargılamada kendisine idam cezası verildi ve bu karar Yüksek Mahkeme tarafından onaylandı. İranlı sanatçılar, aktivistler ve insan hakları kuruluşları, infazın durdurulması için geniş çaplı bir kampanya başlattı.
Bianet’in haberine göre, Oxford Üniversitesi Ölüm Cezası Araştırma Birimi, Türkiye’nin AİHS kapsamında idam riski olan kişileri iade etmemesi gerektiğine dikkat çekerek, Tatalu’nun İran’a iadesini bu yükümlülüğün ihlali olarak değerlendirdi.
Washington Yakın Doğu Politika Enstitüsü’nden Holly Dagres, Tatalu’nun ölüm cezasının sadece şarkı sözlerinden kaynaklanmadığını, aynı zamanda etkili bir sesi susturma amacı taşıdığını belirtti. Stanford Üniversitesi’nden Abbas Milani ise, bu infazın rejimi hazır olmadığı bir kültürel ve politik tepkiyle karşı karşıya bırakabileceğini ifade etti.
